سگ زیرگونهٔ اهلی گرگ‌ها و پستانداری از راستهٔ سگ‌سانان است. سگ نخستین جانوری است که به دست انسان اهلی شد. سگ‌ها از متنوع‌ترین جانوران زمین هستند که میراث چند هزار سال مداخله انسان در روند جفت گیری و پرورش این جانور است.
سگ‌ها شامل صدها نژاد متفاوت می‌شوند که بیشتر آن‌ها در چندصد سال اخیر به وسیله اصلاح نژادی توسط انسان‌ها ایجاد شده‌اند.
انسان‌ها از طریق تولید نسل از سگ‌های دارای صفات جسمی و رفتاری مخصوص برای انجام بهتر نقش‌های خاص باعث ایجاد نژادهای متفاوتی از سگ‌های شده‌اند که تفاوت‌های ظاهری قابل توجهی با یکدیگر دارند. ارتفاع انواع مختلف سگ از سطح زمین تا بین دو کتف از حدود ۱۵ سانتی‌متر در نژاد شی‌هواهوا تا حدود ۷۶ سانتی‌متر در سگ تازی ایرلندی متغیّر است. رنگ آن‌ها نیز از سفید تا سیاه و از قهوه‌ای تیره تا روشن با طرح‌های مختلفی متغیر است. پوشش آنها نیز از بسیار کوتاه تا چند سانتی‌متر متفاوت است، از موی خشن تا پشم صاف، مجعد یا نرم.
سگ‌ها نقش‌های مختلفی را در جوامع انسانی بر عهده گرفته‌اند و آدمیان از ایشان برای شکار، گله‌داری، بارکشی، محافظت، کمک به پلیس و نیروهای نظامی، همراهی و همدمی و کمک به اشخاص دچار ناتوانی استفاده کرده‌اند.

چرخه زندگی سگ :
توله سگ تازه متولد شده در مدت کوتاهی به یک سگ بالغ تبدیل می‌شود و سالهای سال به شکل یک حیوان بالغ زندگی می‌کند، طول عمر یک حیوان متأثر از فاکتورهای مختلفی از جمله: محیط، نژاد، سلامتی، بهداشت، ورزش و نوع تغذیه می‌باشد. نژادهایی مثل اشپیتز و فکس تریر مدت طولانی یعنی ۱۸تا ۲۰ سال زندگی می‌کنند و نژادهایی مثل باکسر و ژرمن شپرد طول عمری تا سن ۱۲–۱۳ سالگی دارند.
سگها در سن ۳ تا ۵ سالگی کاملاً بالغ شده و در این سنین به نهایت رشد فیزیکی خود رسیده و فعال‌ترین دوران زندگیشان را در این سنین می‌گذرانند. در سن ۷، ۸ سالگی کم‌کم حالت افتادگی و کاهش فعالیت در آنها دیده می‌شود.
سگ‌هایی که به این سن رسیده‌اند محیطی راحت و آرام را برای خود آرزو می‌کنند و اکثراً در این دوران در حال خواب هستند و بخصوص در زمستانها ساعت‌ها در محیط‌های گرمی چون کنار رادیاتورها به استراحت و خواب مشغول می‌شوند. گرچه این موضوع بیشتر در مورد سگ‌هایی که به عنوان دوست و هم بازی انسان نگه داری می‌شوند صادق می‌باشد. سگهای محافظ و شکارچی نیز در این سنین همانند دوران جوانی خود دیگر مقاوم و مهاجم نیستند. سگهایی که دوران پیری را سپری می‌کنند دچار کاهش حس شنوایی ویا حتی ناشنوایی می‌شوند. :(


1. سگهای شکاری :
از معروفترین نژادهای سگی که در این گروه و دسته قرار می گیرند عبارتند از: نژادهای ، سگ پوینتر ، سگ ستر ، سگ براک ، سگ باست و سگ رتریور می باشد. سگهای شکاری به خاطر حواس قوی شان ، هوش بالا ، قدرت بویایی ، شنوایی قوی ، غریزه قوی وعلاقه به طمع گیری و تعقیب شکار ، در این گروه و دسته نژادی قرار می گیرند.

2. سگهای نگهبان :
این گروه از سگها به خاطر روحیه و خلق و خوی تهاجمی ، خصوصیات اخلاقی و نژادی ، قدرت فیزیکی ، پتانسیل و حس حفاظت کردن از صاحب خویش ، اموال و دارایی ، خانه ، خانواده صاحب خود ، قلمرو و ملکی که آن را برای پاسبانی در آن گمارده اند ، به عنوان سگ نگهبان مطرح می باشند که معروفترین آنها عبارتند از: نژادهای سگ جرمن شیپهرد ، سگ دابرمن ، سگ گریت دین ، سگ راتوایلر ، سگ ماستیف و… می باشد.

3. سگهای تریر :
نژادهای سگ زیادی در این گروه و دسته قرار دارند که بعضی ها جهت شکار ، بعضی در جهت نگهبانی ، بعضی به عنوان حیوان خانگی و زینتی مطرح می باشند. در واقع علت نامگذاری تریر برای این سگها ، معنی تریر می باشد که به مفهوم سوراخی است که حیواناتی مانند گورکن ، موش ، راسو و… حفر می کنند می باشد و گروه سگهای تریر سگهایی هستند که شکار و طمع خود را حتی درون این سوراخ ها تعقیب می کردند.
از نژادهای سگ تریر که جهت امر پاسبانی و نگهبانی می توان از آنها بهره گرفت می توان به نژادهای سگ بول تریر و پت بول تریر ، از نژادهای سگ تریر که می توان از آنها در امر شکار و طمع گیری بهره برد می توان به نژادهای ، سگ فاکس تریر ، سگ یورک شایرتریر ، به اسکای تریر ، از نژادهای سگ که به عنوان سگ مونس و همدم مورد توجه هستند می توان به نژاد سگ جک راسل تریر و از نژادهای سگ تریر که به عنوان سگ زینتی و فانتزی مطرح است می توان به سگ نژاد کی رن تریر اشاره کرد.

4. سگهای خانگی همدم :
نژادهایی از سگها که در این گروه و دسته قرار می گیرند برای زندگی در محیط منزل و آپارتمان مناسب می باشند و به عنوان حیوان مونس و همدم و همراه به خصوص برای خانم ها مطرح می باشند. همچنین بعضی از نژادهای سگ که دارای خصوصیات ظاهری اخلاقی همچون وفاداری بالا روحیه حفاظت از صاحب خود می باشند به مانند سگ نژاد بولداگ جزء این گروه نژادی قرار می گیرند. از معروفترین نژادهای سگهای خانگی ، مونس و همدم می توان به نژاد سگ پودل ، سگ بولداگ ، سگ پاگ ، سگ اشپیتس و سگ پینچر اشاره کرد. همچنین نژادهای زیادی در این گروه و دسته نژادی قرار می گیرند.

5. سگهای تازی :
نژادهایی که به خاطر خصوصیات ظاهری و توانایی هایشان در این گروه و دسته نژادی قرار می گیرند دارای قدمت و تاریخچه طولانی می باشند و اکثراً در مناطق بیابانی کره زمین بومی می باشند. این گونه سگها دارای قدرت دوندگی بالا ، جثه لاغر و کشیده با پاهای بلند هستند و دارای توانایی چند منظوره به عنوان سگ شکاری ، سگ گله ، سگ نگهبان ، سگ خانگی و مونس و سگ ورزشی می باشند. اکثر نژادهای باستانی در این گروه و دسته قرار می گیرند و از معروفترین این نژادها می توان به نژاد سگ سالوکی(سگ تازی تیز پای ایرانی) ، سگ گری هاند ، سگ تازی افغانی ، سگ ویپت(نژادی که در مسابقات دو سگها مورد استفاده قرار می گیرد و بیش از ۶۰ کیلومتر در ساعت می دود) اشاره کرد.

6. سگهای عروسکی :
نژادهایی از سگها که در این گروه و دسته نژادی قرار می گیرند ، واجد خصوصیاتی همچون ظاهر عروسکی ، فانتزی و زیبا با موهای بلند ، ابریشمی یا فر یا با فرمی بدن خاص ، جثه کوچک و مینیاتوری و ضعیف ، خلق و خوی آرام و مهربان می باشند و دارای روحیه کودکانه هستند به طوری که احتیاج به محافظت ، سرپرستی و توجه از طرف صاحب خود را دارند. از نژادهایی از سگها که در این گروه نژادی قرار می گیرند می توان به نژادهای ، سگ پودل ، سگ شی هواهوا ، سگ مالتز ، سگ شیتزو ، سگ پیکنیز و… اشاره کرد.

نگهداری سگ و تهیه لوازم اولیه :

مناسب سازی فضای خانه: قبل از ورود سگ به خانه فضای خانه را ایمن کنید، کابینت‌های پایین آشپزخانه و دستشویی را قفل کودک بزنید. مواد شوینده و داروها را دور از دسترس قرار دهید. سیم‌های برق نباید به صورت پراکنده روی زمین باشند، گاز گرفتن آنها می‌تواند برای سگ خطرناک باشد. گل‌ها و گیاهان خانگی خود را دور از دسترس سگ خانگی خود قرار دهید. ممکن است این گیاهان سمی باشند و سگ شما با گاز زدن آنها مسموم شود.

نگهداری سگ در خانه :

تغذیه و وسایل بازی: کیفیت مواد غذایی که برای سگ خانگی خود در نظر می‌گیرید اهمیت زیادی دارد. غذای سگ‌ها باید متناسب با سن و نژاد آنها باشد. خوردن بعضی از خوراکی‌ها برای سگ‌ها ممنوع است دقت کنید سیر، پیاز، کشمش، انگور، شکلات، آووکادو، مخصوصا شیرین کننده زایلیتول را به آنها ندهید. شخصیت سگ‌ها با هم متفاوت است، اسباب بازی‌های مختلف را امتحان کنید تا اسباب بازی مورد علاقه‌اش را پیدا کنید. سگ‌ها عاشق اسباب بازی‌هایی هستند که میتوانند آنها رابجوند.

نظافت سگ :

جای خواب مناسب و اختصاصی: سگ‌ها دوست دارند یک فضای مشخص برای خودشان داشته باشند، مکانی که در آن احساس امنیت کنند. حتما برای استراحت سگ خانگی خود یک جای خواب نرم و راحت تهیه کنید. همچنین می‌توانید باکس یا پارک سگ تهیه کنید و به سگ خانگی خود آموزش دهید تا در پارک خود بماند.
سلامتی وبهداشت: برای نگهداری سگ در خانه باید به سلامتی‌اش اهمیت زیادی بدهید، برنامه چکاپ منظم ماهانه با دامپزشک داشته باشید واکسیناسیون را طبق نظر دامپزشک انجام دهید . سگ‌ها از حیواناتی هستند که زیاد به بیماری‌های انگلی مبتلا می‌شوند. داروهای زیادی برای درمان انگل‌ها لازم است اما پیشگیری و نحوه نگهداری سگ در خانه اهمیت بیشتری دارد. مراقبت‌هایی مانند برس کشیدن موهای سگ و نظافت ناخن‌ها و بدن می‌تواند در پیشگیری از این بیماری‌ها موثر باشد.
سلامتی دندان‌های سگ اهمیت زیادی دارد، سگ‌ها با دندان‌های خراب به سختی می‌توانند به زندگی ادامه دهند. یک مسواک مخصوص تهیه کنید و دندان‌های سگ را بعد از صرف غذا تمییز کنید. سگ‌ها همچنین نیاز به برنامه استحمام منظم دارند. درباره برنامه استحمام سگ خانگی خود و شوینده مناسب با دامپزشک مشورت کنید. بهتر است سگ‌ها را در بیرون از خانه استحمام کنید.

آموزش :

برای سگ خود قوانین و مقررات وضع کنید. اگر دوست ندارید سگ شما روی مبل یا تخت‌ خواب شما برود باید در این رابطه آموزش ببیند. می‌توانید برای آموزش فرمان به سگ از مربی متخصص کمک بگیرید. اطمینان حاصل کنید سگ شما درباره اینکه در زمان پیاد‌ه‌روی ادرار و مدفوع کند آموزش دیده است. برای اجتماعی شدن سگ‌ها و کاهش هزینه آموزش‌ها کلاس‌های گروهی هم مناسب است. فراموش نکنید برای آموزش سگ خود به صورت روزانه وقت بگذارید.
در یک ساعت مشخص از صبح و یک ساعت مشخص در عصر به سگ خانگی خود غذا بدهید. سگ‌ها معمولا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از خوردن غذا به دستشویی احتیاج پیدا می‌کنند. یک برنامه زمانی ثابت روزانه برای ‍‍‍‍پیاده‌روی با او در نظر بگیرید، این کار برای حفظ سلامتی سگ‌ها ضروریست. اگر پیاده روی روزانه کمی دیر شود حتی سگ‌های آموزش دیده هم در خانه ادرار می‌کنند و این نگهداری از سگ را برای شما سخت می‌کند.


منابع :
daneshchi.ir
kilid.com